Các vụ nổ vũ trụ hay Fast Radio Bursts (FRB) là một trong những hiện tượng bí ẩn nhất trong thiên văn học. Chúng là những tia chớp radio ngắn nhưng dữ dội chỉ kéo dài vài mili giây, nhưng có thể làm lu mờ cả các thiên hà.
Xem thêm: Vụ nổ vũ trụ lớn nhất từng được phát hiện: Scary Barbie
Hầu hết các FRB được phát hiện cho đến nay đến từ không gian sâu, bên ngoài dải Ngân hà của chúng ta, khiến việc xác định nguồn gốc và bản chất của chúng trở nên khó khăn.
Tuy nhiên, vào tháng 4 năm 2020, các nhà thiên văn học đã phát hiện ra vụ nổ Ngân Hà đầu tiên, được đặt tên là FRB 20200428, đến từ một magnetar có tên là SGR J1935+2154. Khám phá này đã mở ra một cửa sổ mới trong nghiên cứu về những tín hiệu vũ trụ khó nắm bắt này.
Magnetar là gì và chúng có liên quan gì đến vụ nổ vũ trụ?
Một magnetar là một loại sao neutron, là lõi bị sụp đổ của một ngôi sao khổng lồ đã nổ tung trong một vụ siêu tân tinh đó là một ngôi sao giống mặt trời nhưng có khối lượng lớn hơn mặt trời 8 lần và đã chết sẽ gây ra một vũ nổ siêu tân tinh.
Magnetar có từ trường cực mạnh, hàng tỷ lần mạnh hơn từ trường của các sao neutron thông thường. Từ trường này có thể khiến magnetar phát ra các tia X và tia gamma, cũng như sóng radio.
Mối liên hệ giữa magnetar và vụ nổ lần đầu tiên được gợi ý bởi việc phát hiện ra FRB 20200428, trùng với một vụ bùng phát tia X từ SGR J1935+2154. Đây là lần đầu tiên một vụ nổ được truy tìm đến một nguồn đã biết trong dải Ngân hà của chúng ta.
Nghiên cứu mới tiết lộ gì về bức xạ radio của magnetar?
Magnetar là những ngôi sao neutron có từ trường cực mạnh. Từ trường của chúng mạnh đến mức có thể phát ra các xung radio đều đặn và các tia radio sáng. Các xung radio đều đặn được tạo ra bởi các chùm hạt mang điện quay cùng với vòng quay của magnetar, trong khi các tia radio được tạo ra bởi sự tái cấu hình đột ngột của từ trường giải phóng lượng lớn năng lượng.
Các tia radio có xu hướng được phát ra theo các hướng ngẫu nhiên, không giống như các xung radio được căn chỉnh với trục quay của magnetar. Điều này có nghĩa là việc phát hiện ra một tia radio từ một magnetar phụ thuộc vào việc nó có hướng về phía Trái đất hay không.
Việc phát hiện ra một FRB Ngân Hà đã cung cấp những hiểu biết quý giá về các FRB vũ trụ bí ẩn đang xảy ra bên ngoài dải Ngân hà của chúng ta. Nó cũng cho thấy rằng magnetar là những vật thể phức tạp.