Bạn đã bao giờ tự hỏi tại sao một số cây có gai chưa? Những cấu trúc sắc nhọn này trông có vẻ đáng sợ, nhưng chúng thực sự rất quan trọng đối với sự sống còn của nhiều loài thực vật.
Chúng ta sẽ khám phá lý do tại sao thực vật có gai, và các loại gai khác nhau như thế nào và chúng giúp thực vật thích nghi với môi trường của chúng ra sao.
Xem thêm:
Bí mật đằng sau màu sắc của thực vật: Làm thế nào và tại sao thực vật lại có màu?
Lý do đằng sau một số loài thực vật chỉ nở Hoa vào ban đêm
Thực vật có gai có bao nhiêu loại?
Gai nhọn (Thorns): Gai là hệ thống phòng thủ phổ biến của thực vật chống lại động vật ăn cỏ. Chúng là những cành gỗ cứng, mọc từ thân hoặc thân chính của cây. Không giống như các cành thông thường, gai ngừng phát triển khi chúng đạt đến một độ dài và hình dạng nhất định, và chúng không phân nhánh ra xa hơn.
Ví dụ về các loại cây có gai nhọn bao gồm hoa hồng, hoa giấy, cây có múi và cây keo. Những cây này phát triển gai từ tế bào gốc của chúng, là nhóm tế bào có khả năng tạo ra các mô và cơ quan mới. Tuy nhiên, các tế bào gốc này được điều chỉnh bởi một số gen dần dần không hoạt động trong quá trình phát triển gai, khiến chúng thu hẹp lại thành các đầu nhọn.
Lông gai (Spines): Lông gai là một loại phòng thủ thực vật khác trông giống như gai nhọn nhưng lại khác biệt. Lông gai là lông biến đổi mọc từ biểu bì hoặc lớp ngoài của da của thực vật. Chúng không liên kết với kết cấu của thực vật và có thể dễ dàng bị loại bỏ. Lông gai có thể mọc ở bất kỳ phần nào của thực vật, chẳng hạn như thân, lá, hoặc cánh hoa.
Một số ví dụ về các loài thực vật có lông gai là mâm xôi, dâu tây, và cây kế. Những loài thực vật này có lông gai làm chướng ngại cho bất kỳ loài động vật nào muốn ăn chúng hoặc chạm vào chúng.
Lông gai cũng có thể giúp giảm mất nước bằng cách tạo ra một lớp không khí xung quanh thực vật giảm truyền nhiệt. Tuy nhiên, một số loài động vật có thể ăn các loài thực vật có lông gai mà không gặp vấn đề gì, chẳng hạn như lừa ăn cây kế.
Xương gai (Prickles): Xương gai là một loại phòng thủ thực vật khác giống như gai nhưng có nguồn gốc khác. Xương gai là lá biến đổi mọc thay cho lá bình thường trên một số loài thực vật. Chúng có kết cấu cứng, khô và đầu nhọn. Xương gai thường không có bất kỳ long hút nước hoặc chất diệp lục, khác với lá bình thường có cả hai. Xương gai có thể mọc trên thân hoặc trên các cấu trúc chuyên biệt được gọi là areoles.
Một số ví dụ về các loài thực vật có xương gai là xương rồng, cây thùa. Những loài thực vật này có xương gai giúp chúng sống sót trong môi trường khắc nghiệt nơi nước hiếm và kẻ săn mồi nhiều. Xương gai có thể giúp ngăn ngừa mất nước bằng cách giảm bốc hơi và phản chiếu ánh sáng mặt trời. Chúng cũng có thể giúp bảo vệ thực vật khỏi các loài động vật muốn ăn thân mọng nước của chúng hoặc lưu trữ nước bên trong chúng.
Các loài thực vật có gai hoặc lông gai là những ví dụ tuyệt vời về cách thiên nhiên thích nghi với những thách thức và đe dọa khác nhau.
Những loài thực vật này đã tiến hóa các cách khác nhau để biến đổi các cành, lông, hoặc lá của chúng thành các cấu trúc sắc nhọn có thể bảo vệ chúng khỏi động vật ăn cỏ và mất nước. Tuy nhiên, những cấu trúc này cũng đi kèm với những sự đánh đổi và hạn chế, chẳng hạn như giảm quang hợp và sinh trưởng.